- KANUN METNİ
(1) Bir kişiye karşı insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, algılama veya irade yeteneğinin etkilenmesine, aşağılanmasına yol açacak davranışları gerçekleştiren kamu görevlisi hakkında üç yıldan on iki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Suçun kadına karşı işlenmesi hâlinde cezanın alt sınırı beş yıldan az olamaz.
(2) Suçun;
a) Çocuğa, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye ya da gebe kadına karşı,
b) Avukata veya diğer kamu görevlisine karşı görevi dolayısıyla,
İşlenmesi halinde, sekiz yıldan on beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(3) Fiilin cinsel yönden taciz şeklinde gerçekleşmesi halinde, on yıldan on beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.
(4) Bu suçun işlenişine iştirak eden diğer kişiler de kamu görevlisi gibi cezalandırılır.
(5) Bu suçun ihmali davranışla işlenmesi halinde, verilecek cezada bu nedenle indirim yapılmaz.
(6) Bu suçtan dolayı zamanaşımı işlemez.
- SUÇUN MADDİ UNSURLARI
- Fiil
TCK bakımından işkence suçunun fiil unsuru, iki kısımdan oluşmaktadır. İlk olarak insan onuruyla bağdaşmayan bir fiil olmalıdır. İkinci olarak ise bu davranışın mağdurun bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine veya algılama veya irade yeteneğinin etkilenmesine veya aşağılanmasına yol açması.
Madde kapsamında bedensel veya ruhsal yönden acı veren fiiliyle anlatılmak istenen kişinin vücut dokunulmazlığına zarar veren her türlü fiildir. Bu hareketlerden hepsinin birden yapılması halinde de tek suç vardır ancak ceza arttırılabilecektir. İşkence suçunu oluşturan fiiller icrai veya ihmali olabilir.
-
- Netice
İşkence suçu fiillerin niteliğine göre sırf hareket suçu olabileceği gibi neticeli suç da olabilir.
-
- Fail
Türk Ceza Kanununun 94. Maddesi incelendiğinde de görüleceği üzere bu suçun faili ancak ve ancak kamu görevlisi olabilmektedir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 6. Maddesinde kamu görevlisi; “kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi” olarak düzenlenmiş olup bu suç her türlü kamu görevlisi tarafından işlenebilmektedir.
-
- Mağdur
Türk Ceza Kanununun 94. Maddesine göre herkes işkence suçunun faili olabilecektir. Ancak 94. Maddenin ikinci fıkrasında mağdurun çocuk, beden ve ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan biri veya hamile bir kadın olması durumu ya da mağdurun avukat veya kamu görevlisi olması halleri ayrıca düzenlenmiştir. Bu durumda suçun sayılan kişilere karşı gerçekleştirilmesi hali işkence suçunun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hallerini oluşturmaktadır.
-
- Suçun Konusu
İşkence suçunun konusu; işkenceye maruz kalan kişinin onur ve şerefi, huzuru ve beden bütünlüğüdür.
- SUÇUN MANEVİ UNSURLARI
İşkence suçu ancak kasten işlenebilmektedir. Bu suçu işlerken failin yani kamu görevlisinin herhangi bir amaç gütmesine gerek yoktur. Fail, insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, algılama veya irade yeteneğinin etkilenmesine, aşağılanmasına yol açacak davranışları yaptığını bilmeli ve bu sonuçları meydana getirmeyi hedeflemelidir.
- AĞIRLAŞTIRICI VE HAFİFLETİCİ NEDENLER
Mağdurun Özelliği Bakımından Cezanın Arttırılmasını Gerektiren Haller
Türk Ceza Kanununun 94. Maddesinin 2. Fıkrasında; “Suçun; Çocuğa, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye ya da gebe kadına karşı, Avukata veya diğer kamu görevlisine karşı görevi dolayısıyla işlenmesi halinde, sekiz yıldan on beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.” Şeklinde düzenlemeye yer verilmiştir.
Suçun çocuğa karşı işlenmesi durumu işkencenin çocuğun üzerinde yol açacağı etkilerin büyük olması sebebiyle nitelikli hal olarak düzenlenmiştir.
Fiilin İşlenişi Bakımından Cezanın Arttırılmasını Gerektiren Haller
Türk Ceza Kanunu’nun 94. Maddesinin 3. Fıkrasında; “Fiilin cinsel yönden taciz şeklinde gerçekleşmesi halinde, on yıldan on beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.” Hükmüne yer verilmiştir. Cinsel taciz; kişinin vücut dokunulmazlığının ihlali niteliğini taşımayan cinsel davranışlarla gerçekleştirilen ve suçun mağdurunu rahatsız eden hareketlerdir. Cinsel amaçlı fiillerin vücut dokunulmazlığını ihlal etmesi halinde ise cinsel saldırı veya cinsel istismar söz konusu olacaktır. Bu durumda bu suçlar suçlar ile işkence suçu arasında gerçek içtima kuralına göre failin sorumluluğu belirlenecektir.
- ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ
- Teşebbüs
Kamu görevlisi fail, işkence suçuna vücut verecek fillerden birinin icra hareketlerine başlamışken herhangi bir engelin ortaya çıkmasıyla icra hareketlerini tamamlayamamışsa bu durumda fail işkence suçuna teşebbüsten sorumlu tutulacaktır.
Elverişli hareketlerle işkence suçunun icra hareketlerine başlamışken bu fiillerden kendi iradesiyle vazgeçmesi halinde ise gönüllü vazgeçme hali söz konusu olup failin vazgeçme anına kadarki fiillerinden sorumluluğu doğmaktadır.
- İştirak
İşkence suçu yalnızca kamu görevlileri tarafından işlenebilmekte olan özgü suç niteliğinde bir suç tipidir. Türk Ceza Kanununun 40. Maddesi özgü suçlara iştirak hususunda şu şekilde bir düzenleme getirmiştir; “Özgü suçlarda, ancak özel faillik niteliğini taşıyan kişi fail olabilir. Bu suçların işlenişine iştirak eden diğer kişiler ise azmettiren veya yardım eden olarak sorumlu tutulur”
Türk Ceza Kanununun 94. Maddesinin 4. Fıkrası ise bu genel kuralın istisnasını oluşturmaktadır. TCK’nın 94. Maddesinin 4. Fıkrasına göre; “Bu suçun işlenişine iştirak eden diğer kişiler de kamu görevlisi gibi cezalandırılır.” Yani işkence suçuna iştirak eden herkes fail gibi cezalandırılacaktır.
- İçtima
Türk Ceza Kanununun zincirleme suç hususunun düzenlendiği 43. Maddesi işkence suçu bakımından istisnaya yer vermiştir. Bu durumda ister tek mağdura, ister aynı anda farklı mağdurlara işkence suçu işlenmiş olsun, işkence suçu bakımından zincirleme suç uygulaması yapılamayacaktır.
Failin işkence niteliğindeki eylemleri uyguladığı mağdur ölürse bu durumda neticesi sebebiyle ağırlaşmış işkence suçundan hüküm kurmak gerekir. Ancak kamu görevlisi mağduru, kendisini ihbar edeceği düşüncesiyle öldürürse, bu durumda hem işkence suçundan hem de nitelikli kasten öldürme suçundan ceza verilecektir.
İşkencenin cinsel tacizle gerçekleştirilmesi suçun cezasını artıracak nitelikli bir haldir. İşkence suçunun nitelikli hallerinde cinsel saldırı ve cinsel istismar suçları düzenlenmediğinden bu fiillerin gerçekleştirilmesi halinde fail, hem işkence hem de cinsel saldırı suçundan sorumlu tutulacaktır.
- SUÇUN CEZASI
İşkence suçunun basit halinin yaptırımı 3 yıldan 12 yıla kadar hapis cezasıdır. 94. Maddenin 2. Fıkrasında bulunan nitelikli hallerin varlığında ise 8 yıldan 15 yıla kadar hapis cezasına hükmedilebilmektedir. Fiilin cinsel taciz şeklinde işlenmesi durumunda ceza 10 yıl ile 15 yıl arasında düzenlenmiştir.
Türk Ceza Kanununun 95. Maddesi işkence suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerini düzenlemektedir. Bu maddenin 1. Fıkrasında bulunan durumların gerçekleşmesi halinde suçun temel haline göre ceza yarım kat artırılacakken, 2. Fıkrasında bulunan hallerin gerçekleşmesi halinde ise ceza bir kat artırılacaktır.
Türk Ceza Kanununun 94. Maddesinin 6. Fıkrası gereği işkence suçundan zamanaşımı işlememektedir.
Bir kişiye karşı insan onuruyla bağdaşmayan ve bedensel veya ruhsal yönden acı çekmesine, algılama veya irade yeteneğinin etkilenmesine, aşağılanmasına yol açacak davranışları gerçekleştiren kamu görevlisi hakkında üç yıldan on iki yıla kadar hapis