- KANUN METNİ
Göçmen kaçakçılığı
Madde 79- (1) Doğrudan doğruya veya dolaylı olarak maddi menfaat elde etmek maksadıyla, yasal olmayan yollardan;
a) Bir yabancıyı ülkeye sokan veya ülkede kalmasına imkan sağlayan,
b) Türk vatandaşı veya yabancının yurt dışına çıkmasına imkan sağlayan,
Kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis ve bin günden on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Suç, teşebbüs aşamasında kalmış olsa dahi, tamamlanmış gibi cezaya hükmolunur.
(2) Suçun, mağdurların;
a) Hayatı bakımından bir tehlike oluşturması,
b) Onur kırıcı bir muameleye maruz bırakılarak işlenmesi,
hâlinde, verilecek ceza yarısından üçte ikisine kadar artırılır.
(3) Bu suçun; birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde verilecek ceza yarısına kadar, bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde verilecek ceza yarısından bir katına kadar artırılır.
(4) Bu suçun bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, tüzel kişi hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
- SUÇUN MADDİ UNSURLARI
- FİİL
Türk Ceza Kanunu’nun 79. maddesiyle ceza altına alınan fiiller;
- Yabancının yasal olmayan yollardan ülkeye sokulması,
- Yabancının yasal olmayan yollardan ülkede kalmasına imkan sağlanması,
- Türk vatandaşı veya yabancının yasal olmayan yollardan yurt dışına çıkışına imkan verilmesidir.
- FAİL
Göçmen kaçakçılığı suçu özgü suç niteliğinde olmayıp herkes tarafından işlenebilecektir. Suçun faili Türk vatandaşı olabileceği gibi yabancılar da olabilecektir.
- MAĞDUR
Göçmen kaçakçılığı suçunun mağduru toplumu oluşturan herkestir. Çünkü bu suç ile korunmak istenen hukuki değerlerden biri de kamu düzeni ve devlet güvenliğidir.
- SUÇUN KONUSU
Göçmen kaçakçılığı suçunun konusunu yasadışı yollarla ülkeye sokulan yabancı veya yasadışı yollarla yurtdışına çıkarılan yabancı veya Türk vatandaşı oluşturmaktadır.
Türk Ceza Kanununun 79. maddesinin 1. fıkrasının a bendi bakımından Türk vatandaşı suçun konusunu oluşturmazken aynı fıkranın b bendi bakımından Türk vatandaşı da suçun konusunu oluşturmaktadır.
Göçmen kaçakçılığının konusunu oluşturan göçmenlerin bu suç sebebiyle cezalandırılması mağdurluk ve faillik sıfatlarının bir kişide birleşememesi sebebiyle mümkün değildir. Bu durumda göçmenlerin Pasaport Kanunu kapsamında ise sorumluluğu devam edecektir.
- SUÇUN MANEVİ UNSURLARI
Göçmen kaçakçılığı suçu kasten işlenebilen bir suçtur. Ayrıca 79. maddenin 1. fıkrası; “Doğrudan doğruya veya dolaylı olarak maddi menfaat elde etmek maksadı” aradığından suçun ortaya çıkması için bu saikin de bulunması gereklidir. Yani kişinin bu suçu işlediğini bilmesi ve suçu işlemeyi istemesi gerekmektedir.
Faildeki maddi menfaat elde etme saiki ve mağdurun bu fiillere rıza göstermesi bu suçu diğer suçlardan ayırmaya yaramaktadır.
Fail, doğrudan doğruya veya dolaylı olarak maddi menfaat elde etmek maksadı ile bir neticeyi ortaya çıkarma düşüncesiyle hareket ettiğinden “olursa olsun” düşüncesiyle hareket edemeyeceği açıktır. Bu nedenle bu suç tipinin olası kast ile işlenmesi mümkün değildir.
- AĞIRLAŞTIRICI VE HAFİFLETİCİ NEDENLER
- Suçun Mağdurun Hayatı Bakımından Tehlike Oluşturması
Türk Ceza Kanununun 79. maddesinin 2. fıkrasına göre; “Suçun, mağdurların; hayatı bakımından bir tehlike oluşturması hâlinde, verilecek ceza yarısından üçte ikisine kadar artırılır.” Yani bu nitelikli halin oluşması için kişilerin ölüm tehlikesi geçirmesi aranmaktadır. Failin cezalandırılabilmesi için ölüm tehlikesiyle fiil arasında illiyet bağı bulunmalıdır.
- Suçun Onur kırıcı bir muameleye maruz bırakılarak işlenmesi
Türk Ceza Kanununun 79. maddesinin 2. fıkrasına göre; “Suçun, mağdurların; onur kırıcı bir muameleye maruz bırakılarak işlenmesi, hâlinde, verilecek ceza yarısından üçte ikisine kadar artırılır.” Bu nitelikli hale göçmenlerin tır kasasında yurtdışına çıkarılması veya göçmenlerin rutubetli ortamda barındırılması örnek verilebilir.
- Suçun bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi
Örgüt kavramı Yargıtay içtihatlarında şu şekilde tanımlanmıştır; Maddi çıkar elde etmek amacıyla var olan üç veya daha fazla kişiden oluşan hiyerarşik yapılı, sürekli ve disiplinli suç işlemek için oluşturulmuş gruptur. Türk Ceza Kanununun 79. maddesinin 3. fıkrasına göre; “Bu suçun; birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde verilecek ceza yarısına kadar, bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde verilecek ceza yarısından bir katına kadar artırılır.“
Göçmen kaçakçılığı suçunu işleyen birden fazla kişi arasında ast- üst ilişkisi bulunmaksızın sadece belli bir anlaşma kapsamında suç işlenmişse söz konusu nitelikli hal uygulanmayacak, durum iştirak hükümleri kapsamında değerlendirilecektir
- ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ
1. Teşebbüs
Göçmen kaçakçılığı suçuna teşebbüs mümkündür. 6008 sayılı kanunla yapılmış değişikliğe göre göçmen kaçakçılığı suçu teşebbüs aşamasında kalmış olsa bile tamamlanmış gibi cezaya hükmedilmektedir. Yani fail göçmen kaçakçılığı suçunun icra hareketlerine başlamış olmasına karşın elinde olmayan sebeplerle fiili tamamlayamamışsa yine de suçun tam cezasından sorumlu tutulacaktır.
Yurtdışından kaçak olarak getirilecek olan kişilere ev ayarlanması durumunda, göçmenler ülkeye giriş anında yakalanırsa kişinin eylemi teşebbüs aşamasında kalacaktır.
2. İştirak
Bu suça iştirakin her hali mümkündür.
Bu suç bakımından suçun konusu olan göçmenlerin göçmen kaçakçılığı suçuna azmettirme veya yardım etme sebebiyle sorumluluğu bulunmamaktadır.
3. İçtima
Suçun faili göçmen kaçakçılığı suçunu değişik zamanlarda birden fazla kez işlediyse bu durumda zincirleme suç hükümleri uygulama alanı bulmaktadır. Ancak tek bir hareketle birden fazla göçmen ülke dışına çıkarılıyor veya ülke içine alınıyorsa bu durumda göçmenler suçun mağdurunu değil suçun konusunu oluşturduğundan zincirleme suç hükümleri uygulama alanı bulmayacaktır.
Kişi yasa dışı yollarla başka bir ülkeye götüreceği hususu konusunda göçmenleri kandırıp kendisine veya üçüncü kişiye menfaat sağlarsa bu durumda dolandırıcılık suçu da gündeme gelecektir. Fail ise en ağır cezayı gerektiren suç kapsamında cezalandırılacaktır.
Suçun işlenmesi sırasında göçmen yaralanmış veya ölmüşse bu durumda fail hem göçmen kaçakçılığı suçundan hem de yaralama veya öldürme suçundan sorumlu tutulacaktır.
Göçmen kaçakçılığı suçu seçimlik hareketli bir suç tipi olup seçimlik hareketlerden biri veya tamamının gerçekleştirilmesi arasında fark olmayıp tek suç ortaya çıkmaktadır.
- SUÇUN CEZASI
Türk Ceza Kanununun 13. maddesine göre göçmen kaçakçılığı suçuna evrensellik ilkesi hakimdir. Bu kapsamda söz konusu suç nerede işlenmiş olursa failin Türkiye’de Türk kanununa göre yargılaması yapılabilmektedir.
Göçmen kaçakçılığı suçunun yaptırımı 79. maddenin 1. fıkrasına göre; “Kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis ve bin günden on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır” şeklindedir. Bu kapsamda hapis cezasının üst sınırı göz önüne alındığında görevli mahkeme asliye ceza mahkemeleridir.
Göçmen kaçakçılığı suçunda eşya ve kazanç müsaderesinin de uygulanması mümkündür.
Kişi, üç yıldan sekiz yıla kadar hapis ve bin günden on bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Suç, teşebbüs aşamasında kalmış olsa dahi, tamamlanmış gibi cezaya hükmolunur.